Nazaret – modlitwa trwająca od wieków

fot. depositphotos.com

Nazaret, mała, nic nie znacząca wioseczka, położona w Dolnej Galilei w pobliżu Via Maris – szlaku handlowego wiodącego do Egiptu. Tak było postrzegane w starożytnych czasach miejsce, w którym żyła Maryja. Jednak Bóg widział więcej. Widział Tę, która miała stać się ziemską matką Jego Jednorodzonego Syna, Miriam, zatopioną w modlitwie. Wszystko się zaczęło od małej dziewczynki, małej, a jednak mocnej w swej więzi z Bogiem. 

Pismo Święte pokazuje Nazaret jako miejsce szczególnego objawienia się Boga człowiekowi, dlatego miejsce zwiastowania nigdy nie popadło w zapomnienie. Pamięć o nawiedzeniu Maryi przez archanioła Gabriela nie znikła, już pierwsi chrześcijanie otoczyli opieką i czcią to święte miejsce. Dom rodzinny Matki Bożej wyglądał bardzo prosto i ubogo: został wybudowany w sposób tzw. nabatejski. Do naturalnej groty dobudowano kamienne ściany. Dlatego współcześnie jako miejsce zwiastowania czcią otaczana jest niewielka skalna grota. 

W pierwszych wiekach chrześcijanie spotykali się na modlitwę zazwyczaj w miejscach szczególnie związanych z życiem Jezusa. Grota zwiastowania nie była wyjątkiem. Dom, w którym dorastała Maryja, prawdopodobnie pozostał w rękach krewnych Jezusa, o których Pismo Święte nie raz wspomina. Przekazany w ręce judeochrześcijan stał się domem modlitwy. Pierwsza chrześcijańska społeczność była ściśle związana z kulturą żydowską – większość jej członków pochodziła z narodu wybranego. Dlatego też pierwsza budowla, którą w III wieku wzniesiono na miejscu zwiastowania, była synagogą – żydowskim miejscem modlitwy. Już w IV wieku, gdy chrześcijaństwo stało się religią bardzo rozpowszechnioną i dozwoloną w cesarstwie bizantyjskim, zaczęto czynić starania o wybudowanie większej świątyni. 

W tym samym czasie grotę zwiastowania odwiedził św. Hieronim, co niewątpliwie potwierdza ważność tego szczególnego miejsca. Najważniejszym świadkiem intensywnego życia modlitwy nie są jednak pielgrzymujący do Nazaretu ludzie. Jest nim, odkryty przez archeologów, krótki napis-wezwanie w języku greckim „Xαῖρε, Μαρία”, oznaczający to samo, co „Zdrowaś, Maryjo!”. To świadectwo epigraficzne jest jednym z najstarszych świadków istnienia kultu Maryjnego na świecie i z pewnością bardzo wymowne dla miejsca, w którym te słowa zostały wypowiedziane przez archanioła Gabriela.

Wraz z rozwojem chrześcijaństwa w Nazarecie został wybudowany pierwszy kościół. Była to bazylika bizantyjska, długa na około 20 metrów. Obok niej w 427 roku powstał także monaster, w którym gromadzili się mnisi, tworząc w Nazarecie ośrodek nieustannego czuwania i modlitwy. Niestety, w okresie podbojów arabskich w VII wieku bazylika, jak i cała wspólnota chrześcijan Bliskiego Wschodu poważnie ucierpiała. Natomiast około 1010 roku bazylika została całkowicie zniszczona, ale nie zapomniana. 

W 1099 roku krzyżowcy opanowali Ziemię Świętą i stworzyli Królestwo Jerozolimskie. Książe Tankred odbudował klasztor wraz ze świątynią: powstała więc bogato zdobiona katedra o trzech nawach, a nad grotą zwiastowania utworzono główny ołtarz. Lecz i ten okazały budynek został zrujnowany w 1263 roku, gdy Galilea została z powrotem podbita przez Arabów. W tym miejscu pozostała jedynie niewielka kaplica, przypominająca o świętości miejsca.

W 1620 roku franciszkanie przejęli opiekę nad ruinami i grotą zwiastowania. Uzyskali pozwolenie na wybudowanie kościoła, lecz musieli zrobić to w ciągu siedmiu miesięcy – taki warunek postawił zakonnikom szejk Dhaher al-Omar. Prace rozpoczęły się dopiero w 1730 roku, gdy ilość napływających pielgrzymów zaczęła być zbyt wielka. Budowa została ukończona na czas, jednak kościół wyglądał bardzo prymitywnie. Dopiero w 1877 roku świątynia została rozbudowana i otoczona murem. 

Bazylika Zwiastowania Pańskiego, jaką oglądamy dzisiaj, jest dziełem nowoczesnym. Została ukończona w 1968 roku w miejsce starego franciszkańskiego kościoła. Piękna, wybudowana z białego kamienia bazylika góruje nad całym miastem. W środku znajdują się rozmaite wizerunki Maryi. 

Historia zbawienia rozpoczęła się w Nazarecie, od młodej dziewczyny, którą wybrał Bóg, którą później przez wieki będą otaczać czcią wszystkie ludy ziemi. Wytrwale zanoszona z tego świętego miejsca modlitwa niewątpliwie odegrała swoją rolę w dziejach groty zwiastowania, nieustannie wskrzeszając i odnawiając sanktuarium, poświęcone tajemnicy wcielenia.