Jonasz, czyli powołanie rodzące bunt

fot. wikimedia.org

Jonasz, syn Amittaja, był prorokiem żyjącym w pierwszej połowie VIII wieku p.n.e. Według Drugiej Księgi Królewskiej przepowiedział on Jeroboamowi II rozszerzenie jego królestwa: „To on przywrócił granice Izraela od Wejścia do Chamat aż do morza Araby; zgodnie ze słowem Pana, Boga Izraela, które wypowiedział przez sługę swego, Jonasza, syna Amittaja, proroka pochodzącego z Gat-ha-Chefer” (14,25). Jonasz okazał się prorokiem nietypowym. Bóg skierował do niego słowo, które jako prorok miał przekazać Niniwie. Było to potężne miasto słynne z przepychu, który zawdzięczało niechlubnym kampaniom militarnym połączonym ze stosowaniem tortur i deportacją niemal całych ludów. Niniwa stanowiła też starożytny ośrodek kultu bogini Isztar. Była więc typowym starożytnym megalopolis, wielkim i złym miastem żyjącym w cieniu bóstw. I właśnie w owo „jądro ciemności” został posłany nasz bohater. Jego opór wydawał się więc zrozumiały. Zamiast do Niniwy udał się w przeciwnym kierunku. Chciał uciec jak najdalej. Wybrał Tarszisz. Było to najbardziej znane odległe miejsce geograficzne starożytnego świata. Tam poczuł się bezpieczny. Tymczasem Pan odnalazł go na morzu. Przed Bogiem nie można uciec. Stwórca, chcąc złamać Jonasza, zesłał wielką burzę. Okrętowi groziło zatonięcie. Jonasz – przymuszony przez kapitana statku – wyznał, że to on sprowadził niebezpieczeństwo na towarzyszy podróży, uciekając przed Bogiem. Zaproponował rozwiązanie: „Weźcie mnie i rzućcie w morze, a przestaną się burzyć wody przeciw wam, ponieważ wiem, że z mojego powodu tak wielka burza przeciw wam powstała” (Jon 1,12). Bóg nie pozwolił zginąć Jonaszowi. „(…) zesłał wielką rybę, aby połknęła Jonasza. I był Jonasz we wnętrznościach ryby trzy dni i trzy noce” (2,1). Po trzech dniach „Pan nakazał rybie i wyrzuciła Jonasza na ląd” (2,11). Trzydniowy pobyt Jonasza w brzuchu ryby jest symbolem śmierci i zmartwychwstania Jezusa: „Albowiem jak Jonasz był trzy dni i trzy noce we wnętrznościach wielkiej ryby, tak Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w łonie ziemi” (Mt 12,40). Śmierć, krzyż i zmartwychwstanie Jezusa stanowią największy znak miłości Boga do człowieka. Gdy człowiek zrozumie, choć cząstkowo, tajemnicę krzyża i miłości Boga, nie musi szukać ani pragnąć żadnych innych znaków.

fot. wikimedia.org

Nauką niosącą otuchę i nadzieję każdemu z nas zdaje się być prawda, że Bóg nie odrzuca tych, którzy czasem błądzą i dokonują złych życiowych wyborów. Jonasz opierał się Bogu, był zbuntowany i nieposłuszny. Bóg jednak nie zrezygnował z niego, cierpliwie go prowadził, doświadczał, pouczał. Podobnie Pan postępuje z nami, gdyż nas kocha i pragnie naszego zbawienia. Boże zbawcze plany obejmują całą ludzkość, wszystkie narody. Skoro Bóg posłał swego proroka do mieszkańców Niniwy, Asyryjczyków, wrogich Izraelitom, pogrążonych w niemoralności i bałwochwalstwie, znaczy to, że zawsze i wszędzie pragnie ratować grzeszników, niezależnie od narodowości, koloru skóry czy płci. Dowodzą tego chociażby losy Amorytki Rachab, nierządnicy z Jerycha, czy też Moabitki Rut, prababki Dawida. Świadczy o tym także historia opowiedziana przez proroka Jonasza. Ostatnią lekcją jest stałość dobroci i łaskawości Boga. Nie jest prawdą, że Bóg Starego Testamentu jest okrutny i mściwy, i że dopiero w Nowym Testamencie objawia się nam jako pełen miłości i dobroci. Posłuchajmy wyznania proroka Jonasza, który modlił się: „Dlatego postanowiłem uciec do Tarszisz, bo wiem, że Ty jesteś Bogiem łagodnym i miłosiernym, nieskorym do gniewu i bogatym w łaskę, litującym się nad niedolą” (Jon 4,2).