fot. depositphotos.com
Witamina B12, inaczej nazywana cyjanokobalaminą, należy do witamin z grupy B. Jest rozpuszczalna w wodzie i zawiera w swojej cząsteczce kobalt. Ma niezwykle wszechstronne działanie. Jest koenzymem uczestniczącym w wielu reakcjach, wpływa na przemianę węglowodanów, białek i tłuszczów, bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych oraz ma wpływ na produkcję czerwonych krwinek w szpiku kostnym. Wpływa również na układ nerwowy, m.in. poprzez wpływ na produkcję otoczek mielinowych nerwów oraz wytwarzanie przekaźników, takich jak dopamina i serotonina. Co więcej, witamina B12 jest niezbędna do przemiany kwasu foliowego, dlatego niedobór tych dwóch substancji często ze sobą współwystępuje.
Źródła witaminy B12
W naszym ciele witamina B12 jest produkowana przez bakterie bytujące w jelicie grubym. Niestety, w tym odcinku przewodu pokarmowego nie zachodzi już wchłanianie witamin, dlatego nie wykorzystujemy jej bezpośrednio i musimy ją dostarczać wraz z pożywieniem.
Bogatym źródłem cyjanokobalaminy są podroby (wątróbka), jaja, ryby, mięso wołowe. Nieco mniejszą ilość znajdziemy w wędlinach, produktach mlecznych, drobiu czy wieprzowinie. To, co łączy powyższe produkty, to ich pochodzenie od zwierząt. W związku z powyższym osoby będące na diecie wegetariańskiej oraz wegańskiej są szczególnie narażone na niedobór witaminy B12. Jeśli jednak odpowiednio komponują swoją dietę, mogą uchronić się przed jej niedoborem. Źródłem witaminy B12 poza produktami odzwierzęcymi są grzyby (np. pieczarki, boczniaki). Ponadto część produktów jest wzbogacana o tę witaminę, np. płatki śniadaniowe, produkty sojowe. Niemniej jednak zalecane jest, aby wegetarianie i weganie okresowo oznaczali jej poziom i w razie potrzeby stosowali odpowiednie suplementy.
Przyczyny niedoboru
Dieta wegańska, niedożywienie lub alkoholizm stanowią przyczynę niedoboru witaminy B12. Poza dietą ubogą w produkty odzwierzęce wpływ mają na to choroby przewodu pokarmowego, w przebiegu których dochodzi do upośledzenia wchłaniania. Dla procesu wchłaniania witaminy B12 kluczowe są dwa narządy: żołądek oraz jelito cienkie (a dokładnie jego dalszy odcinek – jelito kręte). W żołądku produkowany jest czynnik Castle’a. To z nim wiąże się witamina B12 i tylko w tym połączeniu możliwe jest jej wchłonięcie z krwi przez błonę śluzową jelita krętego.
fot. depositphotos.com
Na niedobór narażeni są pacjenci z zanikowym zapaleniem błony śluzowej żołądka, po resekcji żołądka lub części jelita oraz z chorobami zapalnymi jelit. Warto dodać, że przewlekłe zażywanie niektórych leków (inhibitorów pompy protonowej lub metforminy) upośledza wchłanianie tej witaminy. Jeśli stosowanie tych leków jest niezbędne, wskazane jest okresowe badanie morfologii i w razie potrzeby oznaczanie poziomu witaminy B12.
Jednym z najczęściej obserwowanych objawów niedoboru witaminy B12 jest niedokrwistość. Pacjent może zgłosić się do lekarza z ogólnymi objawami anemii (osłabienie, wzmożona męczliwość, trudności z koncentracją, zawroty głowy, przyspieszona akcja serca, duszność, bladość), ale może też nie mieć żadnych objawów. W odróżnieniu od anemii z niedoboru żelaza czerwone krwinki w morfologii są duże. Dlatego właśnie lekarz na podstawie morfologii może wysunąć podejrzenie, którego składnika brakuje w organizmie, i skierować na szczegółowe badanie. Charakterystycznym objawem jest pieczenie języka. Może być on ciemnoczerwony, gładki, lśniący i powiększony. Inną grupą objawów są powikłania neurologiczne, które łatwo przeoczyć lub błędnie tłumaczyć innymi chorobami. Zaniepokoić powinny mrowienia czy kłucie w palcach, drętwienie rąk i nóg. W niektórych przypadkach dochodzi również do otępienia, zaburzeń pamięci, zaburzeń depresyjnych, a nawet zaburzeń psychotycznych. Kolejnym skutkiem niedoboru jest wzrost stężenia homocysteiny we krwi, która w nadmiarze prowadzi do rozwoju zmian miażdżycowych i zwiększenia ryzyka chorób układu krążenia, chorób układu nerwowego oraz nowotworów.
Bogatym źródłem witaminy B12 są podroby (wątróbka), jaja, ryby, mięso wołowe. Nieco mniejszą ilość znajdziemy w wędlinach, produktach mlecznych, drobiu czy wieprzowinie.
Suplementacja
Jeśli lekarz rozpozna niedobór witaminy B12, zaleca jej uzupełnienie. Możliwe są dwie drogi podania: doustna oraz domięśniowa. Jeśli pacjent cierpi na choroby przewodu pokarmowego i podejrzewamy, że wchłanianie witaminy jest upośledzone, odpowiednim sposobem podania będzie droga domięśniowa. Początkowo podaje się dawkę nasycającą, trzeba wówczas otrzymywać zastrzyki codziennie przez tydzień, a następnie raz w tygodniu przez miesiąc. Zazwyczaj po okresie nasycenia wystarczają podania raz w miesiącu. Czasem podejmuje się próbę suplementacji doustnej, najlepiej preparatem w formie leku, o wyższym stężeniu w porównaniu z suplementami diety. Warto również dodać, że jeśli doszło do niedoboru witaminy B12, bardzo prawdopodobne jest współistnienie innych niedoborów witamin oraz makro- i mikroelementów. Należy kompleksowo spojrzeć na stan zdrowia chorego i na jego stan odżywienia.
Skąd się bierze przeziębienie?
Jesienne i zimowe spacery, wyprawy na grzyby, saneczkowanie czy wyprawy na narty mogą być zakłócone przez choroby infekcyjne górnych dróg oddechowych. Dlatego dziś kilka słów na temat przeziębienia, jego przyczyn, objawów i leczenia.
Słońce – co za dużo, to niezdrowo
Wszyscy jesteśmy przyzwyczajeni do słońca i oczywistym jest dla nas to, że ono istnieje. Lubimy korzystać z kąpieli słonecznych, zachwycamy się piękną opalenizną ludzkiego ciała. W mediach możemy usłyszeć zarówno o korzystnym działaniu promieni słonecznych, jak i o ich szkodliwości dla zdrowia, a co za tym idzie – życia ludzkiego.
Hagar znaczy wyrwana z pęt śmierci
Postać Hagar występuje w historii Abrahama. Przypomnijmy, że ten patriarcha Izraela żył 18 wieków przed Chrystusem. Zatem mówimy o postaciach sprzed prawie czterech tysięcy lat!
