Niebezpieczne skutki nadmiaru słońca

fot. depositphotos.com

Słońce jest konieczne do życia. Poza istotnymi funkcjami, jakie pełni w świecie roślin i zwierząt, odgrywa też ważną rolę w życiu każdego człowieka. Odpowiednio „dawkowane” wpływa korzystnie na nastrój. Tę rolę słońca daje się szczególnie zauważyć u osób cierpiących na niektóre formy depresji sezonowej – objawy całkowicie znikają lub ulegają osłabieniu w miesiącach słonecznych. Drugą istotną zaletą promieniowania słonecznego jest udział w syntezie witaminy D3 zachodzący w skórze – wg danych z badań naukowych wystarczy do 30 minut przebywania na słońcu dziennie, by skóra wytworzyła potrzebną organizmowi dawkę. 

Niestety bywa, że w nadmiarze wszystko szkodzi, także zbyt dużo słońca może mieć poważne konsekwencje. Ponadto osoby starsze, chorujące na nadciśnienie tętnicze i choroby serca bardzo źle znoszą upalne dni. Poniżej opisuję najpoważniejsze efekty uboczne nadmiernego narażenia na słońce.

Szkodliwy wpływ słońca na skórę wynika z promieniowania UV (UVA i UVB). Promieniowanie słoneczne nie tylko powoduje brązowienie skóry (opalanie), ale także poparzenia skóry (rumień słoneczny). Może prowadzić do powstawania tzw. fotodermatoz – odczynów i zmian skórnych powstających pod wpływem promieniowania UV, takich jak na przykład pokrzywka. Ponadto w skórze pod wpływem słońca może dochodzić do zaburzeń barwnikowych.

Promieniowanie UV może również powodować uczulenia skórne, tzw. fotouczulenia. Nieco odleglejszym skutkiem może być uszkodzenie struktury DNA i powstawanie zmian nowotworowych. Istotnym efektem zbyt intensywnych kąpieli słonecznych jest przyspieszone starzenie się skóry, którego pierwszymi objawami są pojawiające się przebarwienia, brzydsza, żółta cera oraz zmarszczki. 

Bardzo poważnym powikłaniem nadmiernego przebywania na słońcu w upalne dni może być udar cieplny, w tym przypadku zwany udarem słonecznym. Powstaje w wyniku przegrzania organizmu, który ma problem, by „oddać” nadmiar pochłoniętego ciepła przy użyciu zwykłych, naturalnych mechanizmów. Na udar cieplny najbardziej narażone są małe dzieci oraz osoby starsze. Jego objawy to: bóle i zawroty głowy, nudności lub wymioty, nadmierne ocieplenie organizmu, dreszcze, przyspieszenie akcji serca, ogólny niepokój. Udarowi słonecznemu często towarzyszą poparzenia I i II stopnia. W razie wystąpienia takich objawów konieczne jest zgłoszenie się do lekarza. 

Czy istnieją skuteczne metody ochrony przed skutkami ubocznymi promieniowania słonecznego? Przede wszystkim trzeba zachować umiar. Spacery w słoneczne dni czy opalanie się nie będą nadmiernie uciążliwe, jeśli zastosujemy zasady, które podpowiada nam zdrowy rozsądek. Przed wyjściem z domu trzeba zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu oraz o zabezpieczenie skóry przed promieniowaniem UV. W upalne dni należy pamiętać o wypijaniu nawet od 2,5 do 3 litrów płynów. Najlepiej pić wodę mineralną, niegazowaną, unikać napojów słodkich i gazowanych. Na dłuższy spacer zawsze warto wziąć ze sobą odpowiednią ilość wody. 

Dla zabezpieczenia skóry trzeba stosować kremy z filtrami ochronnymi. Nie powinno się wychodzić na zewnątrz nawet na kilka minut bez zabezpieczenia skóry przed szkodliwym promieniowaniem UV. O dobór odpowiedniego kremu z filtrem można dopytać farmaceutę, kosmetyczkę czy dermatologa. Ważne, żeby filtr był wyskoki, szczególnie dla osób starszych, noworodków i niemowląt czy osób o jasnej karnacji, ale i inni skorzystają, używając kremów z dużymi filtrami (40-50). Ponadto warto nosić kapelusze, okulary przeciwsłoneczne i naturalne bawełniane ubrania. Noworodki i niemowlęta powinny być dodatkowo osłaniane i chronione przed słońcem. Przebywając dłuższy czas poza domem, trzeba szukać miejsc zacienionych. Należy unikać przebywania na zewnątrz w porze największego nasilenia promieniowania słonecznego (między godz. 10 a 15). Spacery, prace w ogrodzie i inne aktywności na świeżym powietrzu najlepiej planować w godzinach porannych lub popołudniowych.