fot. depositphotos.com
Utrzymywanie prawidłowej masy ciała jest ważne nie tylko ze względów estetycznych lub dla lepszego samopoczucia. Naukowcy udowodnili, że otyłość to po paleniu papierosów najważniejszy czynnik zwiększający ryzyko rozwoju raka. Rośnie ono proporcjonalnie do ilości tkanki tłuszczowej w organizmie. Ponadto u osób z nadwagą i otyłością rośnie ryzyko wystąpienia innych problemów zdrowotnych, na przykład chorób serca, cukrzycy czy zwyrodnień stawów. Dlatego tak ważne jest utrzymywanie odpowiedniej wagi.
Prawidłowa masa ciała, czyli jaka?
Prawidłowa masa ciała to taka, przy której istnieje najmniejsze ryzyko wystąpienia powikłań zdrowotnych związanych z ilością nagromadzonego w organizmie tłuszczu. Jest ona inna dla osób w różnym wieku. Najbardziej znanym sposobem jej określenia jest zastosowanie wskaźnika BMI (ang. Body Mass Index). Oblicza się go, dzieląc masę ciała (w kilogramach) przez wzrost (w metrach) podniesiony do kwadratu. Prawidłowa masa ciała znajduje się w BMI w przedziale 18,5-24,9 kg/m2, nadwaga to BMI 25-29,9 kg/m2, a otyłość to BMI większe lub równe 30 kg/m2. BMI niższe niż 18,5 kg/m2 oznacza niedowagę.
Przykładowo dla osoby o masie ciała 80 kg i wzroście 170 cm BMI = 80 kg / (1,7 m x 1,7 m) = 80 kg / 2,89 m2 = 27,7 kg/m2. Osoba ta ma nadwagę.
Pomimo tego, że jest to najpopularniejszy sposób oceny masy ciała, nie nadaje się on do wykorzystania u każdego człowieka. Nie powinno się go stosować w przypadku osób po 65. roku życia, kobiet w ciąży, dzieci i osób z rozbudowaną masą mięśniową, np. sportowców.
Jak w takim razie określić, czy dotyczy mnie ryzyko rozwoju chorób związanych z otyłością?
Kolejnym ważnym wskaźnikiem, który pozwala to oszacować, jest pomiar obwodu talii. To ryzyko jest niewielkie u mężczyzn o obwodzie talii poniżej 94 cm, a u kobiet 80 cm, wysokie natomiast, gdy obwód talii przekracza u mężczyzny 102 cm, a u kobiety 88 cm. Przedział pomiędzy tymi wartościami wskazuje na pośrednie ryzyko rozwoju konsekwencji zdrowotnych.
Nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko rozwoju takich nowotworów jak gruczolakorak przełyku, rak jelita grubego i odbytnicy, pęcherzyka żółciowego, nerki, trzustki, błony śluzowej macicy oraz raka piersi u kobiet po menopauzie.
Masa ciała a nowotwory złośliwe
Związek pomiędzy nadmierną masą ciała a rozwojem raka wynika między innymi z istnienia związku pomiędzy niektórymi nowotworami a poziomem hormonów, które uwalniane są przez tkankę tłuszczową (np. estrogenami). Mogą one inicjować i przyspieszać rozwój nowotworu. Nadmiar tłuszczu w organizmie powoduje powstanie oporności na insulinę, przyspiesza procesy zapalne, co może zaburzyć poziomy wielu czynników regulujących prawidłowe funkcjonowanie wielu komórek.
Nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko rozwoju takich nowotworów jak gruczolakorak przełyku, rak jelita grubego i odbytnicy, pęcherzyka żółciowego, nerki, trzustki, błony śluzowej macicy oraz raka piersi u kobiet po menopauzie.
Jak utrzymać prawidłową masę ciała?
Istnieje kilka prostych zasad, których stosowanie pozwoli na skuteczną kontrolę ilości tłuszczu w organizmie.
- Wybieraj produkty, które zawierają niewiele kalorii w 100 gramach, jak warzywa i owoce – zawierają one dużo wody i błonnika pokarmowego.
- Zwracaj uwagę na wielkość porcji. Jedz tylko wtedy, gdy odczuwasz głód i kończ posiłek, zanim poczujesz się w pełni najedzony. Gdy wybierasz pokarmy wysokokaloryczne, zmniejsz porcję.
- Bądź aktywny w czasie wypoczynku, ogranicz czas spędzany na siedząco. Wysiłek fizyczny pomaga spalić nagromadzony w organizmie tłuszcz, zmniejsza oporność mięśni na insulinę, poprawia poziom cukru we krwi, usprawnia pracę mózgu, dotlenia organizm.
- Regularnie sprawdzaj, ile ważysz.
fot. depositphotos.com
Czy to takie proste?
Schudnięcie i utrzymanie prawidłowej masy ciała wcale nie jest takie proste. Kuszącą opcją stają się diety „cud”, „gwarantujące” szybką utratę kilogramów. Należy jednak pamiętać, że zdrowe nie jest ani szybkie chudnięcie, ani stosowanie diet, w których eliminuje się całą grupę składników na rzecz innych, np. eliminacja węglowodanów na rzecz posiłków z dużą ilością białka. Według badań naukowych takie restrykcyjne diety nie są bardziej skuteczne od diety zdrowej, prawidłowo zbilansowanej, a niosą ze sobą ryzyko utraty zdrowia, jak na przykład uszkodzenia nerek w przypadku diety z dużą zawartością białka.
Osobom po 65. roku życia nie zaleca się szybkiej ani dużej utraty masy ciała, ponieważ wiąże się to ze wzrostem ryzyka rozwoju innych chorób, np. osteoporozy. Optymalne BMI dla osób starszych to ok 25 kg/m2, czyli lekka nadwaga. Zmiany w diecie, aktywności fizycznej i kontrola stanu zdrowia powinny odbywać się pod okiem specjalisty – może to być lekarz rodzinny współpracujący z dietetykiem lub inny specjalista zajmujący się na co dzień leczeniem otyłości (np. posiadający certyfikat PTBO – Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością). Na NFZ kompleksową opiekę uzyska się w Centrach Leczenia Otyłości – skierowanie wystawić może lekarz rodzinny.
Pamiętaj, że powrót do prawidłowej wagi i jej utrzymanie zmniejsza nie tylko ryzyko rozwoju nowotworu, ale także wielu innych chorób, jak choroby serca, miażdżycy, cukrzycy czy choroby zwyrodnieniowej stawów.
Skąd się bierze przeziębienie?
Jesienne i zimowe spacery, wyprawy na grzyby, saneczkowanie czy wyprawy na narty mogą być zakłócone przez choroby infekcyjne górnych dróg oddechowych. Dlatego dziś kilka słów na temat przeziębienia, jego przyczyn, objawów i leczenia.
Słońce – co za dużo, to niezdrowo
Wszyscy jesteśmy przyzwyczajeni do słońca i oczywistym jest dla nas to, że ono istnieje. Lubimy korzystać z kąpieli słonecznych, zachwycamy się piękną opalenizną ludzkiego ciała. W mediach możemy usłyszeć zarówno o korzystnym działaniu promieni słonecznych, jak i o ich szkodliwości dla zdrowia, a co za tym idzie – życia ludzkiego.
Hagar znaczy wyrwana z pęt śmierci
Postać Hagar występuje w historii Abrahama. Przypomnijmy, że ten patriarcha Izraela żył 18 wieków przed Chrystusem. Zatem mówimy o postaciach sprzed prawie czterech tysięcy lat!
