Gdy mózg zapomina…

fot. depositphotos.com

Demencja jest to zespół objawów wywołany chorobą mózgu, charakteryzujący się postępującym upośledzeniem funkcji intelektualnych, takich jak zapamiętywanie, myślenie, liczenie, zdolność do uczenia się. Ponadto u osoby z otępieniem występują zaburzenia emocjonalne (chwiejność emocjonalna, płaczliwość, napady złości, agresji) oraz zaburzenia zachowania. Sam proces otępienny, jeśli nie towarzyszy mu inna choroba, nie zaburza natomiast świadomości.

Choroby prowadzące do otępienia to m.in. choroba Alzheimera, otępienie czołowo-skroniowe, otępienie z ciałami Lewy’ego oraz otępienie naczyniopochodne. Najbardziej znaną, a jednocześnie najczęstszą przyczyną otępienia, jest choroba Alzheimera. W jej przebiegu dochodzi do odkładania się we wnętrzu komórek nerwowych mózgu nieprawidłowych białek, w wyniku czego dochodzi do uszkodzenia tkanki mózgowej.

Obecnie specjaliści uważają, że u większości osób choroba Alzheimera jest spowodowana kombinacją czynników genetycznych, środowiskowych oraz związanych ze stylem życia. Należą do nich np. palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość. Niewielki odsetek przypadków występuje rodzinnie.

Warto podkreślić, że pierwsze objawy okazują się bardzo trudne do wychwycenia przez najbliższe otoczenie pacjenta, gdyż są niecharakterystyczne i początkowo nie zaburzają codziennego funkcjonowania. Często na początku występują zaburzenia pamięci. Może to być gubienie przedmiotów czy zadawanie kilka razy tych samych pytań. Z czasem jednak problemy się nasilają. Osoba, u której rozwija się otępienie, zaczyna zapominać o umówionych spotkaniach czy też gubić się w dotychczas dobrze poznanym otoczeniu. Poza tym otępienie powoduje trudności w koncentracji i myśleniu abstrakcyjnym. Mogą wystąpić problemy z zarządzaniem finansami, płaceniem rachunków i procedurami bankowymi.

Choroba wpływa na nastrój, osobowość i zachowanie. Osoby nią dotknięte wycofują się z życia społecznego, mają zaburzenia snu, doświadczają wahań nastroju, pojawia się apatia, zaburzenia depresyjne. Czasami występują: drażliwość, agresja i nieufność wobec innych.

fot. depositphotos.com

Diagnozowaniem i leczeniem otępienia najczęściej zajmują się lekarze POZ, neurolodzy albo psychiatrzy. Ważny jest szczegółowy wywiad, często uzupełniony o informacje od najbliższej rodziny, odnośnie do zmiany zachowania, tempa narastania objawów, przyjmowanych leków. Powszechnie stosuje się test diagnostyczny tzw. Mini-Mental State Examination. Jest to test oceniający orientację w czasie i przestrzeni, zdolność do zapamiętywania, uwagę i liczenie, funkcje językowe, zdolności wzrokowo-przestrzenne.

Zazwyczaj wykonuje się podstawowe badania z krwi, takie jak morfologia, TSH, glukoza, lipidogram, stężenie witaminy B12 oraz kwasu foliowego, żeby wykluczyć odwracalne przyczyny objawów. Niejednokrotnie wymagana jest tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny głowy.

Chociaż samo otępienie jest procesem nieodwracalnym i postępującym, dysponujemy lekami, które mogą spowolnić postęp choroby. W razie potrzeby stosuje się również leki przeciwdepresyjne lub uspokajające. Ważna jest poprawa komfortu życia pacjenta i jego rodziny.

Bardzo ważną rolę odgrywają również działania niefarmakologiczne, tzn. różnego rodzaju zajęcia i terapie mające na celu stymulowanie zdolności poznawczych, trenowanie pamięci, aktywizację chorego. Najlepiej gdyby chory został objęty wielodyscyplinarną opieką lekarza POZ, neurologa, psychiatry oraz psychologa.

Istotne jest również zapewnienie choremu bezpiecznego, stałego oraz przyjaznego otoczenia. Każda nagła zmiana może prowadzić do pogorszenia się stanu psychicznego. Pragnę również zwrócić uwagę na to, że wsparcia potrzebuje także rodzina chorego, gdyż niejednokrotnie doświadcza ona obciążenia psychicznego i fizycznego.