Daruj nam, Panie!

fot. cathopic.com

Chrześcijanin, który się modli, prosi przede wszystkim Boga, by zostały mu odpuszczone jego winy, czyli grzechy, złe rzeczy, które robi. To jest pierwsza prawda każdej modlitwy – nawet gdybyśmy byli osobami doskonałymi czy też kryształowymi świętymi, którzy nigdy nie odchodzą od dobrego życia, pozostajemy zawsze dziećmi, które wszystko zawdzięczają Ojcu. Jaka jest najbardziej niebezpieczna postawa w życiu chrześcijańskim? Zadufanie w sobie. To postawa osoby, która staje przed Bogiem, myśląc, że ma z Nim zawsze uregulowane rachunki. Zadufany w sobie uważa, że ma wszystko na właściwym miejscu. Jak ów faryzeusz z przypowieści, który w świątyni myśli, że się modli, lecz w rzeczywistości wychwala samego siebie przed Bogiem: „Boże, dziękuję Ci, że nie jestem jak inni ludzie” (Łk 18,11). To ludzie, którzy czują się doskonali, ludzie krytykujący innych, ludzie zarozumiali. Nikt z nas nie jest doskonały, nikt. Celnik, przeciwnie, stał w świątyni daleko. Był grzesznikiem przez wszystkich pogardzanym, więc zatrzymał się w progu, bo nie czuł się godny, by wejść, i zdał się na miłosierdzie Boga. A Jezus komentuje: „Ten odszedł do domu usprawiedliwiony, nie tamten” (18,14), tzn. uzyskał przebaczenie, zbawienie. Dlaczego? Bo nie był zarozumiały, lecz uznał swoje ograniczenia i grzechy.

Są grzechy, które widać, i grzechy, których nie widać. Są grzechy niezwykłe, które słychać, ale są też grzechy podstępne, które zagnieżdżają się w sercu tak, że nawet tego nie zauważamy. Najgorszym z nich jest pycha, którą mogą się zarazić nawet osoby prowadzące bogate życie religijne. Był kiedyś klasztor sióstr, w latach 1600-1700, znany w okresie jansenizmu – one były doskonałe i mówiło się o nich, że są czyste jak anioły, ale pyszne jak diabły. To niedobra rzecz. Grzech dzieli wspólnotę braterską i sprawia, że wydaje nam się, iż jesteśmy lepsi od innych. Pod jego wpływem czujemy się podobnymi do Boga.

A tymczasem przed Bogiem wszyscy jesteśmy grzesznikami i mamy powody, by bić się w piersi – wszyscy! – jak ten celnik w świątyni. Święty Jan w swoim Pierwszym Liście pisze: „Jeśli mówimy, że nie mamy grzechu, to samych siebie oszukujemy i nie ma w nas prawdy” (1 J 1,8). Jeśli chcesz oszukać samego siebie, powiedz, że jesteś bez grzechu – w ten sposób się oszukujesz.

Jesteśmy winni przede wszystkim dlatego, że w tym życiu otrzymaliśmy bardzo dużo: egzystencję, ojca i matkę, przyjaźń, cuda świata stworzonego… Chociaż wszystkim zdarza się mieć trudne dni, musimy pamiętać zawsze, że życie jest łaską i cudem, który Bóg wziął z niczego.

Po drugie, jesteśmy winni, bo chociaż udaje się nam kochać, to nikt z nas tego nie potrafi jedynie o własnych siłach. Prawdziwa miłość jest wtedy, kiedy możemy kochać, ale dzięki łasce Boga. Nikt z nas nie świeci własnym światłem. To, co starożytni teologowie nazywali mysterium lunae, istnieje nie tylko w tożsamości Kościoła, ale również w historii każdego z nas. Co znaczy to mysterium lunae? Jest jak księżyc, który nie ma własnego światła: odbija światło słońca. My również nie mamy własnego światła. Światło, które mamy, jest odbiciem łaski Boga, światła Boga. Jeśli kochasz, to dlatego że ktoś z zewnątrz uśmiechnął się do ciebie, kiedy byłeś dzieckiem, ucząc cię odpowiadać uśmiechem. Jeśli kochasz, to dlatego że ktoś stojący obok ciebie pobudził cię do miłości, pozwalając ci zrozumieć, że w niej jest sens egzystencji.

Spróbujmy posłuchać historii osoby, która pobłądziła: więźnia, skazanego, narkomana… Znamy tyle osób, które pobłądziły w życiu. Abstrahując od odpowiedzialności, która zawsze jest osobista, zadajesz sobie niekiedy pytanie, kogo należy winić za błędy tej osoby: czy tylko jej sumienie, czy też ciążącą na niej historię nienawiści i opuszczenia.

I to jest tajemnica księżyca: kochamy przede wszystkim dlatego, że byliśmy kochani; przebaczamy, bo zostało nam przebaczone. I jeśli człowiek nie został oświecony przez światło słońca, staje się zimny jak grunt zimą.

Czyż można nie rozpoznać w łańcuchu miłości, która nas poprzedza, również opatrznościowej obecności miłości Boga? Nikt z nas nie kocha Boga tak, jak on umiłował nas. Wystarczy stanąć przed krzyżem, by zobaczyć niewspółmierność – On pierwszy nas umiłował i miłuje zawsze.

Módlmy się zatem: Panie, nawet najbardziej święty pośród nas nie przestaje być Twoim dłużnikiem. Panie, zmiłuj się nad nami wszystkimi!

Audiencja generalna w Rzymie
10 IV 2019