Słowo w temacie

fot. depositphotos.com

Cnota czystości w kontekście biblijnym i mentalności żydowskiej posiada o wiele głębsze znaczenie niż dla nas, ludzi żyjących w XXI wieku. Nieraz Bóg, mówiąc o wierności narodu wybranego wobec swojego Pana, używa porównań, które pochodzą ze słownictwa dotyczącego czystości, w tym także cielesnej. Warto przypomnieć sobie wzruszającą metaforę związku Boga z Izraelem, pochodzącą z księgi proroka Ozeasza. Naród, który nieraz był nazywany dziewicą, zostaje przedstawiony jako ciągle zdradzająca nierządnica, którą Bóg poślubia ponownie i bierze w swoją opiekę dzieci nierządu (por. Oz 1,2-9). Zatem także na historię Zuzanny, walczącej o swoją czystość cielesną, należy spojrzeć przez pryzmat dziejów Izraela i relacji między Bogiem a człowiekiem.

Historia bogobojnej Zuzanny rozpoczyna się od wzmianki o miejscu, w którym rozegra się cały dramat. Jest to Babilon, który w kulturze żydowskiej był symbolem wszystkiego, co jest obce Bogu i wrogie wobec wybranego przez niego ludu. A jednak w tak negatywnym środowisku pojawia się para małżeńska: Joakim i Zuzanna. Bogactwo Joakima i poważanie wśród żydów nasuwają myśl o Bożym błogosławieństwie, którym miał zaszczyt się cieszyć. Natomiast Zuzanna zostaje przedstawiona jako wychowana w Prawie przez sprawiedliwych rodziców. Tak pozytywny wizerunek wywołuje potężny kontrast między miejscową bogobojną parą małżeńską a dwoma przewrotnymi starcami, przedstawicielami Izraela, pełniącymi urząd sędziego – kogoś, kto zgodnie ze sprawiedliwością, pochodzącą z Prawa, miał strzec i bronić prawdy w sądzie. Już w tym miejscu zauważalny staje się wyrzut wobec tych, którzy „z krwi” zostali powołani do szczególnej wierności: mieszkańcy Babilonu wykazują się większą wiernością niż naród wybrany.

Niewątpliwie także grzech pożądania i nieczystości, który pojawia się w życiu dwóch sędziwych Izraelitów, posiada specjalne, przenośne znaczenie. Jednak w tym momencie warto odwołać się do kontekstu powstania tego fragmentu Księgi Daniela. Był to czas prześladowań, podczas których żydów zmuszano do dokonania aktu apostazji – wyrzeczenia się wiary w Jahwe, co w języku biblijnym oznaczałoby dokonanie grzechu nieczystości, czyli zdrady wobec Boga.

Rozpatrując przypowieść o obronie cnoty aż do ryzyka popadnięcia w niebezpieczeństwo śmierci pod kątem wydarzeń historycznych, które spotkały naród wybrany, możemy dostrzec, że nikczemni starcy symbolizują pogan i odstępców od wiary, natomiast Zuzanna, której imię oznacza lilię, stanowi przykład wierności i wiary. Jej pełne zaufania słowa: „Wolę jednak niewinna wpaść w wasze ręce, niż zgrzeszyć wobec Pana” (Dn 13,23), oddają uczucia męczenników, których postawiono przed wyborem: odstępstwo albo śmierć. Zachęta płynąca z historii Zuzanny przemawia także do nas: cnota z Bożą pomocą zawsze odnosi zwycięstwo nad nieprawością.