fot. depositphotos.com
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą chorobą zapalną, układową. Początkowo dochodzi do zapalenia błony maziowej stawu, a następnymi etapami choroby są zapalenia stawów, kaletek maziowych i pochewek ścięgnistych. W niektórych przypadkach choroba może przybierać postać pozastawową – objawy dotyczą wówczas innych narządów. RZS postępuje tzw. rzutami. Może doprowadzić do zniszczenia stawów i następnie do inwalidztwa.
Występowanie i objawy
Choroba dotyka ok 1 proc. osób dorosłych. Około 3-4 razy częściej występuje u kobiet. Najczęściej do rozwoju RZS dochodzi między 40-50 rokiem życia. Często obserwuje się zachorowania rodzinne.
Wśród objawów wymienia się tzw. objawy ogólne i stawowe. Objawy ogólne są nieswoiste – tzn. niecharakterystyczne dla tej choroby. Wśród nich opisuje się uczucie rozbicia, skłonność do pocenia się, stany podgorączkowe, plamy barwnikowe na grzbiecie ręki oraz objawy ze strony paznokci – zmatowienie i łamliwość.
Objawy typowe dla RZS dzielimy ma kilka grup: zapalenie wielostawowe, guzki reumatoidalne, zmiany w obrębie paznokci, pozastawowe objawy narządowe, wtórny zespół Sjӧgrena.
RZS początkowo dotyczy małych stawów (zwykle palców), występuje symetrycznie. Na początku pojawia się obrzęk i ból w stawach łączących środkową część dłoni z palcami (stawy śródręczno-paliczkowe) oraz między paliczkami bliższymi. Kolejnymi objawami są sztywność poranna i zaburzenia ukrwienia poszczególnych palców. Może wykształcić się tzw. łokciowe odchylenie wskutek zaniku mięśni międzykostnych. Charakterystycznym objawem RZS jest również zespół cieśni nadgarstka i torbiele Bakera – torbiele w dole podkolanowym.
Pacjent nie powinien podejmować leczenia „na własną rękę” bez uzgodnienia z lekarzem prowadzącym.
Kolejnym charakterystycznym objawem są guzki reumatoidalne – umiejscowione w ścięgnach i podskórnie nad wyprostnymi powierzchniami stawów. Innym objawem obserwowanym u niektórych chorych są zmiany w obrębie płytki paznokciowej pod postacią czerwonego zabarwienia w kształcie półksiężyca w macierzy paznokcia, krwawienia podpaznokciowego i zaburzeń wzrostu płytki paznokciowej.
Dużą grupą objawów są pozastawowe objawy narządowe. Zmiany te dotyczą serca, układu oddechowego (płuc), wątroby, nerek, narządu wzroku i naczyń krwionośnych. RZS może objawiać się pod postacią zapalenia osierdzia lub mięśnia sercowego, zapalenia opłucnej, zwłóknień płuc, zapalenia oskrzelików, zwiększenia aktywności enzymów wątrobowych, zapaleń nerek, zapalenia spojówek i rogówki, zapaleń naczyń palców i naczyń zaopatrujących nerwy. Wtórny Zespół Sjӧgrena to suchość błon śluzowych jamy ustnej, gardła, suche zapalenie spojówek i rogówki.
Leczenie
Bardzo istotne jest, aby zostało podjęte właściwe leczenie przeciwzapalne w pierwszych dwóch latach po postawieniu rozpoznania. Jest to zwykle czynnik decydujący o dalszym przebiegu choroby. Leczeniu farmakologicznemu (przy pomocy leków) powinno towarzyszyć odpowiednio dobrane leczenie fizykalne.
Leczenie fizykalne
W czasie ostrego zapalenia stawów stosuje się krioterapię – leczenie zimnem z wykorzystaniem temperatury poniżej 0 st. C. Wśród innych metod leczniczych, poza stanami ostrego zapalenia, wykorzystywane są:
– termoterapia (leczenie ciepłem lub zimnem),
– hydroterapia (wykorzystanie wody w leczeniu),
– balneoterapia (wykorzystanie wód leczniczych w różnych temperaturach, gazów, aerozoli),
– elektroterapia (wykorzystanie właściwości biologicznych energii elektrycznej).
fot. depositphotos.com
Ważnym aspektem leczenia jest jak najwcześniejsze uruchamianie chorego, którego celem jest nie dopuszczenie do obkurczania się torebek stawowych i zaników mięśniowych.
Farmakoterapia
W leczeniu wykorzystuje się leki z kilku grup:
– NLPZ: niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, diklofenak, indometacyna, rofekoksyb, celekoksyb;
– glikokortykosterydy, np. prednizon;
– leki podstawowe: długodziałające leki przeciwzapalne, np. metotreksat, azatiopryna, cyklosporyna A, salazosulfapirydyna, hydrochlorochina, cyklofosfamid, związki złota, leki immunomodulujące.
Rodzaj podawanego leku, dawkowanie, łączenie metod farmakologicznych ustala lekarz indywidualnie dla każdego pacjenta. Pacjent nie powinien podejmować leczenia „na własną rękę” bez uzgodnienia z lekarzem prowadzącym. Drugim istotnym aspektem leczenia jest fakt długotrwałego przyjmowania farmaceutyków, pacjent w żadnym wypadku nie może odstawić przyjmowanych leków samodzielnie, bez uzgodnienia tego faktu z lekarzem. Zwykle po opanowaniu rzutu choroby możliwe jest zmniejszenie ilość i/lub dawek podawanych leków. Takie postępowanie musi zostać zaplanowane przez lekarza. W przypadku złej tolerancji któregoś z farmaceutyków stosowanych w leczeniu RZS chory powinien zgłosić to lekarzowi, tak aby można było dobrze dopasować odpowiednie leczenie u danego pacjenta.
W zdrowym ciele zdrowy duch
Wyniki prowadzonych w ostatnich latach badań sposobu żywienia różnych grup ludności w Polsce wskazują, że często odbiegał on od zaleceń i zwiększał ryzyko rozwoju nadwagi i otyłości oraz innych przewlekłych chorób niezakaźnych.
Niedożywienie i leczenie żywieniowe
Niedożywienie często kojarzymy z krajami ubogimi, nie zdając sobie sprawy, jak powszechny stanowi ono problem wśród naszego społeczeństwa.
Estera jako wierna Tradycji
Esterze nie było dane wzrastać i wychowywać się w swoim własnym kraju, ponieważ razem z wujem, który stał się dla niej przybranym ojcem, została uprowadzona do niewoli babilońskiej.
